31.12.2003r.

Ásatrú - wciąż żywa religia na Islandii


Islandia ze swoją tolerancyjnością i brakiem zahamowań jest mimo 1000 lat chrześcijaństwa wciąż zainteresowana religią swoich korzeni. Wikingowie, dla których ojczyzną stała się Islandia przywieźli ze sobą również stare skandynawskie bóstwa, które szybko 'zasiedliły' miejscowe skały, jeziora i lasy. Ásatrú należy do religii pogańskich. Sama nazwa jest dość tajemnicza i dokładnie nie wiadomo skąd się wzięło to określenie. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1885, gdzie została użyta w jednym z czasopism. Religia ta została prawnie zalegalizowana na Islandii w roku 1972 i od tego czasu stale się rozwija poszerzając krąg wyznawców.

Niektórzy na osnowie tejże religii budowali doktryny rasistowskie i szowinistyczne (np. Adolf Hitler); i mimo, że wciąż istnieją na świecie niewielkie grupki, które pod szyldem Ásatrú głoszą hasła rasistowskie, to oryginalnie Ásatrú stanowczo odrzuca rasizm i inne przejawy alienacji na rzecz równości i miłości.

Wyznawcy Ásatrú mają wielu bogów (politeizm). Bogowie ci dzielą się na trzy rody:

  • pierwszy, to Aesir - bogowie klanu, reprezentujący porządek, rzemiosło i rządzenie
  • drugi ród, to Vanir - to bogowie odpowiedzialni za płodność Ziemi i siły natury, są związani z klanem Aesir, ale nie są jego częścią
  • ostatnim rodem jest Jotnar - to giganci, którzy są stale w stanie wojny z Aesir
Najważniejsi bogowie:
  • Thor (Þor) Gromowładny, który włada Mjolnirem - boskim młotem (Młot Thora); jego rydwan pędzi poprzez nieboskłon generując pioruny; angielska nazwa czwartku (thursday - Thor's Day - Dzień Thora) pochodzi właśnie od imienia tego boga.
  • Odin (Odyn) jest jednookim bogiem; oddał jedno ze swych oczu, by napić się ze źródła mądrości; posiada magiczną moc oraz wielką mądrość; nauczył się tajemnic pisma runicznego wisząc przez 9 nocy na drzewie Yggdrasil.
  • Frey jest bogiem przesilenia zimowego (urodził się 21 grudnia); jest bogiem pokoju, urodzaju i powodzenia; jego ojcem był Njord.
Najważniejsze boginie:
  • Freya (aka Freya) - bogini miłości, piękna i podniet a także wielu innych atrybutów; dowodzi Valkiriami, które biorą dusze poległych wojowników do Valhalli (raju Odyna).
  • Frigg - żona Odyna; jej imię zostało zsekularyzowane i w slangu oznacza stosunek płciowy; jest patronką ogniska domowego i zamężnych kobiet.
  • Skadi - bogini niezależności, śmierci i polowania; nazwa Skandynawia oraz angielskie shadow, shade, skullduggery pochodzą od jej imienia.
  • Ostara - bogini urodzaju; jej święto wypada w czasie wiosennego zrównania dnia i nocy; od jej imienia pochodzi nazwa easter (święto Wielkanocy); to właśnie jej symbolami był zając i jajko.
Inni bogowie, to: Aegir, Balder, Bragi, Forseti, Heimdall, Loki, Njord, Ran, Tyr, Ull i Vithar. Oprócz tego występują również duchy ziemi, lasu i strumyków (Landvaettir).

Bogowie Ásatrú podkreślają 9 głównych wartości: odwagę, prawdę, honor, wierność, dyscyplinę, gościnność, pracowitość, zaufanie, wytrwałość. Rodzina jest ceniona najwyżej. Odrzucają oni jakąkolwiek formę dyskryminacji związanej z wyznaniem, płcią, narodowością, rasą i orientacją seksualną.

Człowiek pochodzi od bogów; trzej bracia Odin, Vili i Ve stworzyli pierwszych ludzi z dwóch drzew dając im na imię Ask i Embla. Strukturę klasową społeczeństwa powołał do życia Rig, odwiedzając Ziemię. Cząstką o charakterze boskim, którą ludzie otrzymali od bogów jest Od; Od odróżnia ludzi od zwierząt i jest duchowym łącznikiem między ludźmi i bogami.


Rytuały i praktyki religijne

Ásatrú nazywają swoje lokalne zbory "krewni", "ognisko" lub "zagroda". Kapłani zwą się Gothi, natomiast kapłanki - Gythia.
Głównym rytuałem Ásatrú jest Blot - wspólne czczenie bogów; w dawnych czasach, jak w innych starożytnych religiach, poświęcano bogom zwierzę, które było zarzynane podczas rytuału; nie był to jednak sposób na "przekupienie" bóstw, czy też na zawładnięcie mocą umierającego zwierzęcia; taki rytuał był po prostu dzieleniem się darami z bogami; teraz poświecenie zwierzęcia zostało zastąpione przez dary składane z innych produktów żywnościowych (piwo, sok, miód itp.).

Innym ważnym rytuałem jest Sumbel, podczas którego uczestnicy obrzędu piją napój ze wspólnego naczynia - rogu, składając życzenia sobie i bogom oraz opowiadając stare historie, sagi, wiersze, pieśni o bogach, herosach i swych przodkach.

Ważną ceremonią jest również przystąpienie nowego wyznawcy. Akt poddania się Ásatrú i wyrzeczenia się innych bogów odbywa się poprzez uroczyste ślubowanie posłuszeństwa i braterstwa z bogami Asgardu, Aesirem i Vanirem; ceremonia ta odbywa się w świętym miejscu przy udziale Gothi lub Gythii oraz innych współwyznawców.

Dni świąteczne:

  • Wiosenna Równonoc (zwykle 21 marca) - jest poświęcona głównie Ostarze.
  • Jesienna Równonoc (zwykle 21 września)
  • Przesilenie letnie (w Polsce noc świętojańska; zwykle 23 czerwca)
  • Yule czyli zimowe przesilenie (zaczyna się zwykle 21 grudnia i trwa przynajmniej 12 dni).
Z innych ważniejszych świąt najczęściej obchodzone są:
  • "Czarujący Pług" (pierwszy weekend lutego) - święto Freyi i Disir.
  • "Wesoły Księżyc" (pierwszy weekend maja) - poświęcone Njordowi i Nerthusowi.
  • "Żniwa" (Freyfaxi) (pierwszy weekend sierpnia) - pierwsze zbiory i święto Freya i jego konia.
  • "Zamglony Księżyc" (pierwszy weekend listopada) - święto zmarłych na wojnie oraz poświęcenie
  • Ragnarok (miejsca, gdzie bogowie stoczą bitwę) dla Odyna i Freyi.
Czasem również wyznawcy Ásatrú obchodzą dzień 11 listopada jako Einherjar, czyli święto weteranów, podczas którego oddaje się honory zmarłym na wojnie. Niektóre grupy obchodzą również święto każdego 9 dnia miesiąca dla uhonorowania nordyckich herosów; inne znów grupy czczą każdą pełnię księżyca. Istnieje ponadto cały szereg innych dni, w które świętuje się w zależności od tradycji lokalnych.

Podsumowanie

Wbrew powszechnie panującym opiniom, pogańskie wyznania nie muszą koniecznie oznaczać czczenia zła czy diabła. Ásatrú to religia nawołująca do pokoju, miłości i braterstwa - na pewno warto, będąc na Islandii, odwiedzić jedną z grup wyznawców np. podczas któregoś z ich świąt.

Copyright © 2003-2006 ICELAND.PL
Wszelkie prawa zastrzezone - All rights reserved